سقف بخشی از بازار تاریخی زنجان فرو ریخت

به گزارش خبرنگار مهر، ساعت 6 صبح چهارشنبه بر اثر بارش برف و فرسودگی بافت واقع در راسته عبدالعلی‌بیگ بازار سنتی زنجان، بخشی از سقف 7 واحد تجاری واقع در این محل ریزش کرد.

 

در حال حاضر عملیات بازسازی در نقاطی از بازار عبدالعلی بیگ توسط میراث فرهنگی در حال انجام است.

 

 

هر چند این اتفاق زمانی رخ داده که هنوز کسبه در محل کار خود حاضر نبودند ولی خطر جانی و مالی بار دیگر کسبه و حتی رهگذران این مجموعه را تهدید می کند.

 

حتما باید تلفات جانی باشد تا مسئولان  به خود بیایند

 

 

 یک شاهد عینی و از کسبه بازار، با انتقاد از عدم توجه میراث فرهنگی به این مجموعه گفت: میراث فرهنگی مانع بازسازی این مجموعه توسط خود کسبه می شود این در حالیست که خود نیز به بهانه کمبود اعتبار به صورت فازی این بازار را بازسازی می کند در حالی که خطر ریزش سقف و بدنه کل راسته را تهدید می کند.

 

وی ادامه داد: این محل جزو میراث فرهنگی به‌شمار می‌آید و برای نوسازی آن اداره کل میراث فرهنگی باید اجازه دهد، به همین خاطر کسبه نمی‌توانند به راحتی اقدام به بازسازی مغازه‌های خود کنند که این امر به مرور باعث فرسودگی و در نهایت تخریب شده است.

 

 

این کاسب راسته عبدالعلی بیگ با بیان اینکه کسی در میراث فرهنگی استان پاسخگوی اعتراضات کسبه محل نیست، افزود: در روزهای گذشته چندین بار به این اداره‌کل مراجعه کرده‌ایم تا تکلیف کسبه مشخص شود چراکه در هفته جاری صدای شکستگی تیرهای واقع در سقف مغازه‌ها به گوش می‌رسید اما متاسفانه کسی توجهی به نگرانی ما نکرد و حاصل آن فاجعه امروز است.

 

 

ریزش برای دومین بار متوالی رخ می دهد و کسبه در اعتراض به عملکرد میراث فرهنگی استان زنجان تاکید دارند که باید در این میان تلفات جانی صورت بگیرید تا مسئولان به فکر ایمن سازی و بازسازی کلی باز زنجان بیفتند.

 

این اتفاق در حالی رخ داده است که بازار سنتی زنجان جزو بزرگترین بازارهای مسقف جهان به‌شمار می‌آید و دارای بافت فرسوده‌ای است که علی‌رغم بازسازی‌های صورت گرفته همچنان نیاز به توجه و رسیدگی دارد.

 

مجموعه بازار زنجان که یکی از مهم ترین و زیباترین مجموعه های تجاری سراسر استان است، در قلب بافت قدیم و مشرف به دروازه قلتوق (دروازه جنوبی شهر زنجان) قرار دارد. ساخت بنای اصلی بازار زنجان در سال 1205 هجری قمری (دوره آقا محمدخان قاجار) آغاز شد و در سال 1213 ه.ق (دوره فتحعلی شاه قاجار) به پایان رسید.

 

به مرور زمان کاروانسراها، گرمابه ها، مسجدها و راسته ها در اطراف این بازار شکل گرفتند و آنرا در اواخر دوره قاجاریه و مقارن با حکومت محمدعلی شاه قاجار به مجموعه کاملی تبدیل کردند. این مجموعه در زمینی به مساحت 15 هکتار ساخته شده که 5 هکتار آن به فعالیت های اقتصادی، 7 هکتار آن به سکونت، یک هکتار آن به اماکن عام المنفعه و 2 هکتار دیگر به شبکه ارتباطی اختصاص یافته است.

 

مجموعه بازار از گذشته های دور، محل مناسبی برای برخورد آرا و افکار اجتماعی بوده و همواره نقش ممتاز و برجسته ای در حفظ آداب و سنن ملی و مذهبی داشته است.

این بازار به طور کلی از 2 قسمت بازار بالا و بازار پایین تشکیل شده است. در قسمت پایین بازار علاوه بر دادو ستد رایج طبیعی، از طریق دو کاروانسرا، تولیدات محلی و محصولات روستاها و قصبه های اطراف زنجان به فروش می رسد که البته امروزه این بازار به انبار کالاهای وارداتی تبدیل شده است. سرای ملک و سرای گلشن از جمله سراهای موجود در این بازار هستند که در سال 1345 ه.ق بازسازی و مرمت شده اند. 2 مسجد مهم آقا شیخ فیاض و میرزایی نیز در این قسمت بازار قرار دارند.

 

تنوع تولید و عرضه کالا و خدمات جنبی و وابسته در قسمت بالای بازار بیشتر است، از این رو این قسمت مهمترین مرکز اقتصادی و تجاری شهر به شمار می آید. این بازار به 8 راسته زرگرها، بزازها، کفاش ها، سراج ها، کلاه دوزها، صندوق سازها، رنگرزها، میوه فروشها و جگر پزها تقسیم شده که این تقسیم بندی از نظر حفظ حقوق صنفی و کنترل قیمت کالاهای عرضه شده دارای اهمیت است. این نکته نمایانگر افکار بلند طراحان و بانیان این بازار است. 5 مسجد چهل ستون، آقا سید فتح الله، جامع، حجت الاسلام و ملار در این قسمت بازار واقع شده اند.

کاروانسراهای حاج علی قلی و سرای حاجی کربلایی(که حدود سال 1300 ه.ق تکمیل شده اند)کاروانسراهای موجود در بازار بالا هستند.

 

مجموعه بازار زنجان 56 راه ورودی اصلی و فرعی به شبکه ارتباطی کل شهر دارد و با دارا بودن 940 باب مغازه جایگاه فعالیت 10 نوع شغل است. بازار زنجان نه تنها از لحاظ تجاری بلکه از نظر معماری نیز دارای اهمیت زیادی بوده و کاملا از سبک معماری دوره قاجاریه پیروی کرده است. این مجموعه باتوجه به ویژگی های معماری و هنری آن، پیوسته به عنوان کانون مهم تجاری، تاریخی، فرهنگی مورد توجه بازدید کنندگان شهر زنجان قرار گرفته است.

 

این بازار به علت ارزش های فرهنگی و قدمت تاریخی آن ،با شماره 1.44 در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است .
 

...........................

گزارش: رحیم مقدمی